Bauhaus en Barcelona

Het is bijna december en dat betekent dat het einde van 2019 alweer in zicht is! Heb je al een bestemming voor de kerstvakantie? Anders weten wij er nog wel eentje voor je. Ga deze kerstvakantie naar Weimar!

Het pittoreske stadje Weimar werd in de nasleep van de eerste wereldoorlog de hoofdstad van de Weimarrepubliek. Een hoofdstad is vaak het economisch, politiek en cultureel bloeiende centrum. Of Weimar bloeiend was op het gebied van economie en politiek, daar valt nog over te twisten, maar dat Weimar cultureel veel invloed heeft gehad, staat als een huis.

Een van de redenen dat Weimar op de kaart is gezet, is omdat het Bauhaus daar zijn eerste steen heeft gelegd. De architect Walter Gropius stichtte er in 1919 de nieuwe hogeschool voor de kunsten, Bauhaus, met het idee de nijverheid en kunst weer te herenigen. Nijverheid was intussen een ware industrie geworden. Gropius wilde een nieuwe vormentaal die naast modern ook zakelijk en betaalbaar was. Maar Gropius zou Gropius niet zijn, als deze vormentaal ook niet functioneel moest zijn. De leus van Bauhaus luidt niet voor niets: ‘Vorm volgt functie’.

Na enige tijd in Weimar kwam het Bauhaus in aanvaring met de nieuwe conservatieve regering, met als gevolg dat de academie in 1926 verhuisde naar Dessau. Daar hield de school het nog een paar jaar vol, tot deze onder dwang van de Nationaalsocialisten in 1932 haar deuren moest sluiten. Er werd nog een laatste poging gedaan in Berlijn, maar die kwam in 1933 alweer aan haar eind. Vele docenten vluchtten naar het buitenland. De Bauhaus-beweging werd weggezet als ‘Joods’ of ‘Bolsjewistisch’ en bestempeld met de term Entartete Kunst. Dat waren kunstvormen die in moreel of esthetisch opzicht niet in overeenstemming waren met de ideologie van het Derde Rijk. Het is dit jaar een bijzonder jaar voor Bauhaus, want het is het lustrumjaar! Bauhaus siert dit jaar officieel 100 jaar onze omgeving. Maar denk nou niet dat een eeuweling per definitie oubollig is. Verre van zelfs. In menige woonkamer van designliefhebbers nemen Bauhaus ontwerpen een prominente plek in. Een van de populairste pronkstukken is de Barcelona stoel.

In 1929 werd de wereldtentoonstelling in Barcelona gehouden. Mies van der Rohe kreeg het verzoek het Duitse paviljoen te ontwerpen. Niet alleen van buiten, maar ook van binnen. Al is het gebouw niet groot, het oogt ruim door de vrijstaande wanden, het materiaal, maar vooral ook door de speling van het licht met de ruimte. Het zou dienen als een podium voor de openingsceremonie, die werd opgeluisterd door het koningspaar van Spanje. En zo’n statig paar kun je niet vermoeien door ze de hele tijd te laten staan. En laat daar de Barcelona stoel nou van pas komen. De eerste paar Barcelona stoelen functioneerden dus als koningszetel! Overigens waren de stoelen in tegenstelling tot de meest gebruikelijk reproducties niet bekleed met zwart rundleer, maar met ivoorkleurig varkensleer. De volgende keer als je je in de nabijheid van deze statelijke designklassieker bevindt, ga lekker even zitten. En voel je heel even koning(in) Bauhaus.