Kunstestafette – Iris van Beurden

Hoera! Vandaag wordt het kunstestafettestokje weer doorgegeven. Dit keer is eerstejaarsstudent Iris van Beurden aan de beurt. Haar favoriete kunstwerk vinden we in het keizerlijke Wenen. Iris neemt jullie er mee naartoe:

“Toen Jacqueline mij vroeg of ik de volgende in de kunstestafette wilde zijn en ging bedenken waarover ik zou willen vertellen, kwam er maar één onderwerp in mij naar boven: Wenen.

Degenen die mij al langer kennen dan vandaag weten dat ik een echte liefde voor alles in Wenen heb. Dit komt omdat de liefde voor de stad mij met de paplepel is ingegoten én door het honderd jaar oude contact van onze familie met een Weense familie. Dit contact begon vlak na de Eerste Wereldoorlog toen kinderen uit Wenen naar Nederland kwamen om aan te sterken na de oorlog. Hilde was er daar een van en werd door mijn overgrootouders verzorgd. Na bijna een jaar ging ze terug naar Wenen en bleven onze families in contact met elkaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het contact verbroken, maar het werd later weer hersteld. Dit gebeurde toen Hilde, inmiddels verpleegster geworden, een Nederlandse soldaat aan het verzorgen was tijdens de oorlog. Ze raakten aan de praat en kwamen er uiteindelijk achter dat deze soldaat de buurjongen was van mijn overgrootoma, de vrouw waar Hilde had gewoond. Door dit toeval kwamen we weer in contact en tot de dag van vandaag hebben we nog steeds contact met het nichtje van Hilde (ze had zelf geen kinderen).

Mijn moeder kreeg als kind van Hilde heel veel artikelen opgestuurd, leerde de stad te voet kennen en werd ook verliefd op Wenen. Later werd ze reisleidster in onder andere Wenen. De kennis die ze had opgedaan vertelde ze altijd aan mij en hoewel ik het al lang kende, wilde ik het altijd opnieuw horen. Ik ging ook van Wenen houden: ik wilde Sisi worden. Dit door haar mooie jurken en ik hield van alles daar. Hoe ouder ik werd, hoe meer ik wilde weten over Wenen, Sisi en alles wat erbij hoort. En dat brengt me tot het schilderij wat ik wilde bespreken, namelijk een portret van Keizering Elisabeth van Oostenrijk in het ochtendlicht, van Franz Xaver Winterhalter, gemaakt in 1864.

Als kind vond ik dit al een van de mooiste portretten van Sisi, ik vond het lange haar altijd heel mooi en dat was hier goed te zien. Dit schilderij hangt in Paleis Schönbrunn in een van de privévertrekken van de keizer; daar hangen meerdere portretten die toendertijd niet direct voor publiek beschikbaar waren.

Hoewel dit schilderij minder formeel is dan een van de bekendere werken van Winterhalter, namelijk die van Elisabeth met de witte jurk en de bekende sterren in het haar (1865) , laat dit toch wel meer zien hoe Sisi bezig was met haar schoonheid, want daar stond ze onder andere bekend om. Sisi was helemaal niet gelukkig als keizerin, ze wilde liever vrij zijn in plaats van zich houden aan alle regeltjes van het Spaanse hofprotocol. Omdat ze niet vrij kon zijn zocht ze afleiding in schoonheid. Ze was bijna obsessief hierin en ik vind dat dit schilderij dat goed laat zien.

Ze had heel lang haar en vond dit een belangrijk onderdeel van haar uiterlijk.  De kapster borstelde dan ook iedere dag haar haar, wat meerdere uren in beslag nam omdat haar lokken tot haar enkels kwamen. Na afloop mochten er maar drie haren in de borstel zitten. Dit is natuurlijk niet mogelijk en daarom stopte de kapster de haren in haar schort zodat er uiteindelijk maar drie haren overbleven. Ze waste haar haar ook in eieren en cognac, wat wederom meerdere uren in beslag nam. In dit schilderij pronkt ze met haar haar, waardoor je ziet dat dit belangrijk voor haar was, dit was ook een van haar belangrijkste/meest herkenbare? kenmerken. Verder heeft ze haar mond gesloten, iets wat in schilderijen uit deze tijd natuurlijk vrij normaal is, maar Sisi liet in het echte leven haar tanden ook niet zien omdat ze niet tevreden was met haar gebit.

Een ding wat je op dit schilderij niet goed ziet, wat wel opmerkelijk was aan Sisi, is haar taille. Ze had een hele dunne taille, namelijk 51 centimeter. Ze stond meerdere keren per dag op de weegschaal en wilde altijd onder een bepaald gewicht blijven. Ze sportte heel veel, had turntoestellen in een van haar vertrekken staan en kon wel 10 uur aan een stuk door wandelen.

Nogmaals, Sisi was heel erg bezig met haar schoonheid en ze was zich daar ook bewust van. Ik vind dat je dat ook goed ziet in dit schilderij. De zachte kleuren van het schilderij trokken me ook erg aan.

Ik wilde vroeger Sisi worden door de mooie jurken en het lange haar, maar naarmate ik meer over haar begon te leren wilde ik dit niet meer natuurlijk, maar het maakte me nog meer geïnteresseerd naar haar leven.

Er zijn natuurlijk veel meer schilderijen die mijn aandacht trekken, die ik mooi vind en waar ik meer van wil weten. Maar dit was als kind al een van mijn favoriete schilderijen in Schönbrunn, vandaar dat ik deze keer voor dit schilderij heb gekozen. Misschien heb ik ook een beetje heimwee naar Wenen, dat dit daarom als een van de eerste opties in me op kwam 😉

Voor de volgende ronde nomineer ik Sem Winkel, veel plezier!”

Sem, we kijken uit naar jouw bijdrage! Word je genomineerd? Stuur dan een mail naar artillerie@osk1977.nl óf neem contact op met een van de redactieleden. Vertel ons dan wat jouw favoriete kunstwerk is en waarom. De redactie van de ARTillerie bestaat uit Alison Scanlan, Ruben Hulsewé en Luuk Merijn Spee.