Thomas Rowlandson (1756-1827): een theatrale kunstenaar
Ondersteboven, met de broek naar beneden of mensen die elkaar in de haren vliegen. Het kan haast niet gekker. Thomas Rowlandson (1756-1827), een welbekende Engelse karikaturist uit het begin van de negentiende eeuw, maakt het mogelijk. Rowlandson werd met zijn theatrale werken een belangrijk figuur in het Groot-Brittannië van die tijd. De printmaker en tekenaar werd bekend door het publiceren van spotprenten. Zijn prenten kaarten de politieke kwesties aan. Daarnaast geven ze ons op humoristische wijze een inkijkje in de maatschappij en actualiteit van die tijd.
Rowlandson heeft zijn gehele leven in Londen gewoond. Hij maakte enkel een aantal reizen naar continentaal Europa. Hij begon zijn studie aan de Royal Academy op vijftienjarige leeftijd. Opvallend is dat hij tijdens zijn studie niet in olieverf heeft gewerkt maar de voorkeur had voor inkt en waterverf. We kennen alleen schetsen en etsen die zijn carrière in prenten voorbeschouwen.
Om te beginnen maakte Rowlandson vooral satirische etsen, prenten en schetsen. In het begin deed hij dit nog in de trant van James Gillray met wie hij dik bevriend was. Deze werken waren vaak gericht op politici zoals William Pitt of Charles James. Ook Napoleon Bonaparte, de prins van Wales (later koning George VI) en de vele gebeurtenissen uit de onrustige samenleving waren veel voorkomende onderwerpen in de prenten. Maar de onderwerpen konden voor Rowlandson nog uitgebreider: van landschappen naar imitaties van meesterwerken en zelfs propaganda.
Een van de propagandistische werken die we van Rowlandson kennen is The Contrast. Hierin brengt Rowlandson (zelf tegenstander van de Franse Revolutie) Groot-Brittannië en Frankrijk bijeen. Hij laat zien welk land de weg zal leiden naar vrede, vrijheid en welvaart en welke op weg is naar verdoemenis en armoede.
Een prominent figuur uit de carrière van Rowlandson is Rudolf Ackerman, een uitgever die het werk van Rowlandson maar al te graag publiceerde. Ackerman was ook degene die Rowlandson aanspoorde om zijn oeuvre nog verder te verbreden zodat hij de aandacht van de welvarende burger trok. Rowlandson volgde dit advies op en begon naast zijn befaamde spotprenten zijn werk te verkopen aan de rijken en adel. Hieronder bevonden zich een aantal erotische werken die hij verkocht aan privéklanten. Daarnaast maakte Rowlandson ook veel illustraties voor romans, humoristische boeken en topografische werken.
Rowlandson bracht niet alleen politieke zaken aan het licht. Een van Rowlandsons bekendste werken, Exhibition ‘Stare’ Case, is aanduidend voor Rowlandsons specialiteit om een humoristische draai te geven aan maatschappelijke kwesties. De bezoekers die in de rij staan om de tentoonstelling te bezichtigen staan ongeduldig te dringen. Langs de lange rij komen er mensen van de smalle trap af. Het is zo krap dat er een domino-effect ontstaat wanneer er een vrouw over een hond struikelt. Rokken vliegen omhoog en onder de verbaasdheid vangen de mannen een vluchtige blik op het vrouwelijk naakt voordat ze de tentoonstelling betreden. Zelfs Venus in de nis kijkt om. Dit menselijke spektakel neemt de openbaring van tentoonstellingen voor het bredere publiek en het Londense kunstinstituut op de hak.
Een ander voorbeeld van maatschappijkritiek is A Theatrical Candidate, waar Rowlandson een satirische blik werpt op het theater en bekende acteurs. Een man in versleten kledij spreekt tot de theatermanager die niet overtuigd is van zijn talent. De manager benoemt alle gebreken van de ongetalenteerde man, wat doelt op de gebreken van destijds bekende acteurs.
Rowlandson had een goede carrière. Ondanks dat men in de 19de eeuw aan Rowlandson voorbij ging, werd hij in de 20ste eeuw herontdekt en gerekend tot een van de meest belangrijke prentkunstenaars van de gregoriaanse tijd. Met zijn observerend oog kijkt Rowlandson naar de chaotische samenleving en beeldt haar af in uitbundige figuren die zich om de gekste dingen bekommeren.
0 reacties