De fysieke muziek van Colin Stetson

Muziek wordt meestal door muzikanten gemaakt om iets speciaals, iets prachtigs voort te brengen uit de verschillende instrumenten die de artiest tot zijn beschikking heeft. Muziek kan ook een persoonlijke, diepere betekenis voor de maker of zijn publiek hebben. Wat echter in de muziek vaak over het hoofd wordt gezien door veel mensen is het fysieke element dat bij het maken van geluid komt kijken. Van veel viool spelen worden de armen moe en veel blaasinstrumenten eisen na langdurig gebruik een grote tol op de longen. Een muzikant die dit vaak vergeten fysieke element van muziek naar de voorgrond brengt in zijn nummers is Colin Stetson (1975-heden).

Colin Stetson is een bekende saxofonist die vooral voor horrorfilms en -series muziek maakt (Hereditary (2018), the Texas chainsaw massacre (2022), uzumaki(2023), the menu(2022)). Als je naar zijn soundtracks luistert begrijp je meteen waarom deze nummers in horrorfilms worden gebruikt. De geluiden die Stetson met de saxofoon voortbrengt zijn bijna kakofonisch van aard. Tonen zijn altijd net iets te hoog of te laag, waardoor de muziek van Colin Stetson bijna nooit geheel zuiver klinkt. Dit geeft zijn tracks een onheilspellende sfeer, een sfeer die perfect past bij het genre horror.

Dat de muziek van deze saxofonist zo kakofonisch en uit de toon klinkt is vooral te danken aan de technieken die Colin Stetson gebruikt voor het maken van zijn soundtracks en soloalbums. Zo gebruikt hij een truc die ‘circulair ademhalen’ heet. Deze techniek houdt in dat je als saxofonist, terwijl je het instrument bespeelt, eerst de lucht uit je mond uitademt en tegelijkertijd met je neus weer lucht inademt. Zo heb je een constante toevoer van lucht en kan je zonder pauzes noten achter elkaar door blijven spelen. Deze voortdurend op elkaar volgende noten dragen bij aan het kakofonische element in de muziek van Stetson. Hoe de muzikant ook dit effect versterkt is door noten te produceren die hoger zijn dan de noten die de saxofoon normaal kan produceren. Dit noemen we een boventoon. Deze boventoon wordt geproduceerd door de normale noot op wat voor manier dan ook te vervormen, bijvoorbeeld door heel hard te blazen.

Al deze technieken die Stetson gebruikt om zijn unieke geluid te creëren hebben echter een prijs. Ze eisen een enorme tol op zijn longen. Hierdoor moet de saxofonist veel doen om dit orgaan te trainen, zodat zijn lichaam zijn eigen muziek aankan. Hij loopt bijvoorbeeld erg veel hard en doet veel ademhalingsoefeningen om zijn longen op peil te houden. Je zou kunnen zeggen dat Colin Stetson met zijn muziek de grenzen van zijn lichaam probeert te overschrijden. Een kunstenares die met haar performances ook deze grenzen probeert op te zoeken is Marina Abramović. Met The artist is present doet zij eigenlijk hetzelfde als Stetson doet met zijn muziek. In de performance zat Abramović drie maanden lang elke dag in het MoMa op een stoel. Mensen konden dan tien uur lang tegenover haar gaan zitten. Abramović praatte of bewoog nooit. Dit stilzitten vergt veel van het lichaam. 

Zowel Abramović als Stetson hebben van fysieke pijn kunst gemaakt. Hun performances en muziek worden mooier door de pijnen die ze doorstaan. Beiden brengen ze het lichaam naar de voorgrond in hun muziek en performances. Zo verleggen ze de grenzen van het menselijk lichaam. En is het verleggen van grenzen niet een groot deel van wat kunst tot kunst maakt?