Zaha Hadid (1950-2016)

Zaha Hadid (1950-2016) is veruit een van de bekendste architecten die ooit geleefd heeft. Hadid was een Brits-Arabische architect die zich vooral bezighield met organische ontwerpen in haar gebouwen. Ze werd dan ook bekend om haar deconstructivistische ontwerpen. 

Zaha Hadid werd geboren in Baghdad, Irak. Ze verhuisde al op jonge leeftijd naar Engeland. Maar daar bleef ze niet lang. Na de Engelse kostschool te hebben afgerond gaat ze aan de Amerikaanse universiteit in Beirut, Lebanon, een bacheloropleiding in wiskunde doen. Daarna ging ze in 1972 terug naar Engeland om in Londen te gaan studeren aan de Architectural Association. Dit was een vernieuwende studie in de jaren 70. Vanuit hier raakte ze ook in aanraking met Rem Koolhaas en Elia Zeg.

Hadids soort organische ontwerpen draagt de naam Parametric Design. De ontwerpen zijn computer gegenereerd, dus niet een is hetzelfde. Door de ingewikkelde organische vormen kan het ontwerp alleen waargemaakt worden met behulp van heel specifieke technieken om het gebouw te realiseren. Het lastige aan Parametric Design is dus dat het ontzettend arbeidsintensief is om te bouwen. Door het organische ontwerp moet alles exact op maat gemaakt worden. Tegenwoordig wordt alles in grote mate geproduceerd, architectuur dus ook. Hadid gaat met haar ontwerpen hiertegen in.

Veel van Hadid’s gebouwen zijn in het begin niet gerealiseerd. Haar ontwerpen waren vaak te ingewikkeld om uit te voeren. Ze werd dan soms ook de ‘paper architect’ genoemd, aangezien haar ontwerpen niet veel verder kwamen dan een concept. Dit werd nog erger toen ze begon met het digitaliseren van haar ontwerpen. Door haar computerprogramma kon ze nog ingewikkeldere ontwerpen renderen en ook direct afgewerkt laten zien. Een van deze ontwerpen is de Alphadome. Hadid heeft dit ontwerp gemaakt voor een competitie, maar het gebouw is nooit tot stand gebracht. Deze ontwerpen werden door hun schilderachtige uiterlijk overigens dikwijls opgehangen in musea. 

Het duurde even voordat haar controversiële ontwerpen erkenning kregen, maar uiteindelijk kreeg Hadid in 1997 de opdracht om Lois & Richard Rosenthal Center for Contemporary Art te ontwerpen. Met dit gebouw begon haar reputatie als architect pas echt. Het gebouw is dan wel nog niet de iconische organische en haast bewegelijke architectuur die we van Hadid kennen, maar ze blijft experimenteren met ruimtelijkheid en vormen.  

In 2003 begon ze dan ook prijzen te winnen voor haar uitzonderlijke gebouwen. Ze krijgt dat jaar dan de Mies van der Rohe prijs voor haar verbeelding van een parkeergarage in de vorm van een bliksemschicht. In 2004 won Hadid als eerste vrouw de Pritzker-prijs. Deze prijs wordt sinds 1979 jaarlijks uitgereikt aan de beste architect. En dit is dan pas het begin aan de reeks van prijzen die ze wint tot aan haar dood in 2016.