Kunstestafette: Nadine Hulsewé

De kunstestafette gaat weer verder. Dit keer vertelt Nadine Hulsewé over zijn favoriete werk van zijn favoriete illustrator:

“Een van mijn favoriete kunstenaars aller tijden is Harry Clarke, een Ierse illustrator en glas-in-loodkunstenaar. Ik kwam voor de eerste keer met hem in aanraking toen ik in 2016 een Franse antiquariaat-boekhandel binnenliep en op goed geluk vroeg of ze iets hadden van Edgar Allan Poe. Wat ik voor me kreeg was een recente druk van Poe’s verhalenbundel “Tales of Mystery and Imagination” waarvoor in 1919 Harry Clarke zwartwit-illustraties leverde. Hiermee werd Clarke op slag beroemd en deze editie is door de jaren heen steeds herdrukt.

Het werk dat ik heb uitgekozen is ook mijn favoriet van hem: de illustratie die hij maakte voor het verhaal “Morella”. De prent is een weergave van één van de laatste regels uit de tekst, die op bijna hallucinatorische wijze de mentale staat van de verteller weergeeft: “[…] the Earth grew dark and its figures passed by me, like flitting shadows, and among them all I beheld only – Morella.”([…] de Aarde verduisterde, en zijn figuren gingen als schimmen aan mij voorbij, en tussen hen allen zag ik alleen – Morella).
De waarneembare wereld is weggevallen en er is geen diepte of meetbare ruimte: de twee figuren – de naamloze verteller en zijn vrouw – verdwijnen in de wilde ornamentatie. De verteller lijkt in machteloze berusting haar aan te wijzen terwijl ze tussen waterlelies te ruste ligt. Daartussen zien we als kringelende rook allerlei gezichten: oud en jong, ijdel en ingetogen, somber en minachtend.

Dit verhaal kan bijna als kosmische horror worden omschreven. De naamloze verteller is getrouwd met zijn vrouw Morella, een beeldschone en uitzonderlijk intelligente vrouw. Hoewel hij haar bewondert, heeft hij nooit op romantische wijze van haar gehouden. Na verloop van tijd verafschuwt hij haar echter – om een reden die hij niet kan verklaren vervult zij hem met angst totdat zelfs oogcontact hem laat voelen “als iemand die neerkijkt in een hopeloze en onpeilbare afgrond”. Ze wordt dodelijk ziek maar zijn ellende eindigt niet, want op haar sterfbed vervloekt ze hem.

Omdat Clarkes kunststijl gekenmerkt wordt door een sterk zwart-wit contrast, grote zwarte vlakken en sterke lijnen wordt hij weleens een navolger van Beardsley genoemd, maar dat vind ik niet terecht. Beardsleys prenten hebben bijna altijd iets speels of satirisch en worden gekenmerkt door dikke lijnen, zachte vormen en expressieve doch enigszins cartoonachtige mensen. Clarkes kunst daarentegen is bijna altijd wild of luguber (zelfs de meer vredige werken) en doet aan Gotische kunst denken. Op zijn prenten wisselen grote vlakken zwart en wit af met haarfijne en uitbundige ornamentatie.
Mochten jullie meer willen zien van zijn werk, The Gutenberg Project heeft drie kinderboeken met zijn illustraties online beschikbaar staan: https://www.gutenberg.org/ebooks/author/33646
Bij deze nomineer ik Claire Talbott om deel te nemen aan de kunstestafette!”

Claire, we kijken uit naar jouw bijdrage!
Word je getagd? Neem dan contact op met een van de redactieleden van de ARTillerie of stuur een mailtje (artillerie@osk1977.nl) en vertel ons wat je favoriete kunstwerk is (en waarom) en wie jij wilt taggen.
De redactie van de ARTillerie bestaat uit: Alison Scanlan, Ruben Hulsewé en Luuk Spee